काठमाडौ, ३ जेष्ठ / सरकारले निश्चित मापदण्डबिनै पहुँचका आधारमा राज्यको साधन, स्रोत वितरण गरेको देखिएको छ । संसद्को राज्य व्यवस्था समितिको निर्देशनअनुरूप प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्ले तयार पारेको विवरणमा समान हैसियतका व्यक्तिहरूले पनि फरक-फरक सुविधा लिएको पाइएको हो । राष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री, मन्त्रीहरू, पूर्वप्रधानमन्त्री, गृहमन्त्री तथा नेताहरूलाई दिएको सुविधामा एक रूपता देखिँदैन भने पहुँचका आधारमा अधिकांशले अनावश्यक सुविधा लिएको विवरणमा छ । राज्यको साधनस्रोत प्रयोगमा एकरूपता ल्याउने र दुरुपयोग रोक्ने सम्बन्धमा समितिले सरकारसँग विवरण मागेको थियो ।
राष्ट्रप्रमुख राष्ट्रपति रामवरण यादव र सरकार प्रमुख प्रधानमन्त्री झलनाथ खनाल तथा उनका सल्लाहकारहरूले लिएको सुविधामा ठूलो भिन्नता छ । विवरणअनुसार राष्ट्रपतिलाई एक जिप, एक कार, मासिक ३ सय १० लिटर तेल, १ सय ९६ सुरक्षाकर्मी, १८ जना निजामती कर्मचारी, पत्रपत्रिका, अतिथि सत्कार खर्च मासिक एक लाख र मोबाइल फोन दिइएको छ ।
प्रधानमन्त्री झलनाथ खनालले दुई कार, जिप दुई, माज्दा पिकप ३, निसान जिप एक, मासिक एक हजार लिटर तेल, सशस्त्रबाट ३८ र नेपाल प्रहरीबाट ५० सुरक्षाकर्मी लिएका छन् । त्यसका साथै प्रधानमन्त्री कार्यालयका लागि बा१झ ८२२० नम्बरको किया रियो कार, बा१झ ८३२९ र ७१६३ नम्बरको स्कार्पियो जिप, बा४च ५३७९ नम्बरको टोयोटा ल्यान्डक्रुजर जिप पनि छ ।
गृह मन्त्रालय स्रोतका अनुसार, कार्यकारी प्रमुख भएकाले प्रधानमन्त्रीको सुविधा बढी भएको हो । तर उपप्रधान तथा अर्थमन्त्री भरतमोहन अधिकारीको पनि सुरक्षाकर्मीबाहेकको सुविधा राष्ट्रपतिको भन्दा बढी छ । उनले बा१झ ८२१८ नम्बरको गाडी, सशस्त्र प्रहरीबाट टाटा टेल्को गाडी, चालक १, सेना १२, सशस्त्र ८ र प्रहरी २ जना लिएका छन् ।
यसका साथै अर्थमन्त्रीको निजी सचिवालयका लागि भन्दै बा१झ ७९१४ नम्बरको टोयोटा जिप, बा५च ९१५४ र ७३३९ नम्बरका दुई हुन्डाइ सेन्ट्रो कार र बा१झ ८४६९ नम्बरको महिन्द्रा स्कापियो गाडी लिएका छन् । अर्का उपप्रधान तथा गृहमन्त्री कृष्णबहादुर महराले पनि बा१झ ८२२३ नम्बरको गाडी, बा१झ ५५५३ नम्बरको निसान जिप र सशस्त्रबाट टाटा टेल्को गाडी, चालक १, सेना १२, सशस्त्र ६ र प्रहरी २ जना लिएका छन् ।
राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्रीका सल्लाहकारको सुविधामा अझ ठूलो भिन्नता छ । राष्ट्रपतिका सल्लाहकार सूर्य ढुंगेल, हरि शर्मा र राजेन्द्र दाहालले कार र मासिक सय लिटर तेल सुविधा पाएका छन् । यस अतिरिक्त शर्मा र दाहालले मासिक दुई हजारमा नबढ्ने गरी टेलिफोन सुविधा पाएका छन् । दाहालले पत्रपत्रिका घर भाडाबापत मासिक थप पाँच हजार बुझ्छन् । राष्ट्रपतिका प्रेस सल्लाहकारसमेत रहेका दाहालका अनुसार तीनै जनालाई राज्यमन्त्रीसरह मानिएको छ । राज्यमन्त्रीसरहका प्रधानमन्त्रीका राजनीतिक सल्लाहकार पुरुषोत्तम पौडेलले भने गाडीसहित मासिक १ सय ८० लिटर तेल लिन्छन् । सहायकमन्त्रीसरहका प्रधानमन्त्रीका सल्लाहकारहरू निर्मलकुमार भट्टराई -जनसम्पर्क) र सूर्यबहादुर थापा छेत्री -प्रेस) ले पनि गाडीसहित १ सय ८० लिटर तेल सुविधा लिइरहेका छन् । राष्ट्रपतिका राज्यमन्त्रीसरहका सल्लाहकारभन्दा प्रधानमन्त्रीका सहायकमन्त्री सरहका सल्लाहकारले ८० लिटर तेल बढी लिने गरेका छन् ।
प्रधानमन्त्रीका सचिवसरहकै स्वकीय सचिवहरू दीपकचन्द्र अमात्य र रामबाबु अधिकारीले गाडीसहित ९० लिटर तेल पाएका छन् । मन्त्रीसरह भएकाले प्रधानमन्त्रीका प्रमुख राजनीतिक सल्लाहकार प्रकाश ज्वालाले ६५८२ नम्बरको सवारीसाधान र २०० लिटर तेल सुविधा लिइरहेका छन् । 'राष्ट्रपतिलाई आलंकारिक भनेर हामी सल्लाहकारलाई पनि कम सुविधा दिइएको होला,' राष्ट्रपतिका एक सल्लाहकारले भने ।
पूर्वप्रधानमन्त्रीमा सबैभन्दा बढी सुविधा लिनेमा माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल
छन् । पार्टीकै लडाकुको समेत सुरक्षा लिएका उनले ३३ सुरक्षाकर्मीसहित विभिन्न सुविधा लिएका छन् । सुविधा लिनेमा उपप्रधान र गृहमन्त्री बनिसकेका एमाले नेता केपी ओलीले पूर्वप्रधानमन्त्रीहरूलाई समेत उछिनेका छन् । उनले २७ सुरक्षाकर्मी, गाडीलगायतको सुविधा लिएका छन् भने तेल सुविधामा त दाहाललाई पनि उछिनेका छन् ।
नेता ओलीले गृहबाट २ सय र प्रहरीबाट २ सय ५० गरी ४ सय ५० लिटर तेल लिन्छन् । पूर्वप्रधानमन्त्रीले लिएको सुविधा व्यक्तिपिच्छे फरक छ । २०४७ यताका गृहमन्त्रीहरूले लिँदै आएको सुविधामा त ठूलो असमानता छ । कसैले पूर्वप्रधानमन्त्रीभन्दा बढी सुविधा लिएका छन् भने कसैले एक जना प्रहरीमै चित्त बुझाएका छन् । शक्तिका भरमा कतिपय पूर्वमन्त्रीले धेरै सुविधा लिएका छन् ।
पूर्वउपप्रधानमन्त्री सुजाता कोइरालाले सशस्त्रबाट टाटा टेल्को पिकअप, सशस्त्र ७ र प्रहरी ३ जना लिएकी छन् । स्रोतका अनुसार विवरणमा पूर्वप्रधानमन्त्री स्व. गिरिजाप्रसाद कोइरालाका नाममा उल्लेख सशस्त्र १० जना, प्रहरी १ जना पनि उनको र कांग्रेस सभापति सुशील कोइरालाको सुरक्षामा खटिएका छन् । कांग्रेस सभापति बनेदेखि कोइरालाले सशस्त्र प्रहरीबाट टाटा टेल्को पिकप, १ सय २० लिटर तेल, १७ जना सशस्त्र र ६ प्रहरीको सुविधा पनि लिएका छन् ।
राज्यव्यवस्था समितिका सभापति रामनाथ ढकालले राज्य सुविधामा एकरूपता, पारदर्शिता आओस् र कसैले पनि दुरुपयोग नगरोस् भनेर छलफल चलाउन लागेको बताए । 'आवश्यकताभन्दा पनि शक्ति प्रदर्शनका लागि सुविधा लिने प्रचलन बढेको देखिन्छ । आवश्यकताका अनुसार राज्यले निश्चित सुविधा दिन्छ, दिनुपर्छ तर त्यसको एउटा निश्चित मापदण्ड बनाइनुपर्छ,' ढकालले भने, 'सुविधाबारे विस्तृत अध्ययनपछि हामी सरकारलाई आवश्यक निर्देशन दिन्छौं ।'
बढी सुविधा लिने पूर्वमन्त्रीमा रामशरण महत पनि अगाडि छन् । उनले सशस्त्रबाट ७ जना, प्रहरीबाट २ जना सुरक्षाकर्मी लिएका छन् । पूर्वमन्त्रीहरू प्रकाशशरण महत, ईश्वर पोखरेल र अर्जुननरसिंह केसीले ३/३ सुरक्षाकर्मी लिएका छन् । जबकि पूर्वउपप्रधानमन्त्री विजयकुमार गच्छदार, मन्त्रीहरू प्रकाशचन्द्र लोहनी, बाबुराम भट्टराई, पशुपतिशमशेर जबरा, बालकृष्ण खाँड, रामबहादुर थापा, उपेन्द्र देवकोटा, प्रकाशमान सिंहले २/२ सुरक्षाकर्मी लिएका छन् ।
पूर्वमन्त्री पम्फा भुसाल, प्रदीप नेपाल, प्रदीप ज्ञवाली, गोपाल किराँती, लेखराज भट्ट, विद्या भण्डारी, राजेन्द्र महतो, सुरेन्द्र हमाल, शरदसिंह भण्डारी, सर्वदेव ओझा, शंकर पोखरेल, सुरेन्द्र पाण्डे, जनार्दन शर्मा, सुरेन्द्र चौधरी श्यामसुन्दर गुप्ता, रघुजी पन्त, गिरीराजमणि पोखरेल, राज्यमन्त्री सुरेश मल्लले १/१ सुरक्षाकर्मी लिएका छन् । पार्टीका लडाकुको सुरक्षासमेत लिएका माओवादी नेताहरू सीपी गजुरेल, नारायणकाजी श्रेष्ठले २/२ र मोहन वैद्यले एक सुरक्षाकर्मी लिएका छन् । त्यसैगरी सभासदहरू विश्वनाथ अग्रवाल, सरिता गिरी, कृष्ण यादव, कौशल राय, प्रमोद गुप्ता, रामचन्द्र प्यासी, अजय चौरासिया, देवेन्द्र पटेल, सञ्जय साह, अजय द्विवेदी, ओमप्रकाश शर्मा, जयराम दाहाल, शिवचन्द्र कुशवाहा, प्रभु साह, भरत साह, नारायणप्रसाद अधिकारीले एक/एक सुरक्षाकर्मी लिएका छन् ।
सुविधा लिन पहुँच चाहिन्छ भन्ने उदाहरण हुन्, पूर्वसांसद अमरेशकुमार सिंह । उनले बा१झ ७६४८ नम्बरको गाडी, मासिक १२० लिटर तेल र एक सुरक्षाकर्मी लिएका छन् । पूर्वमुख्यसचिव लोकमानसिंह कार्कीले र गृहसचिव उमेश मैनालीले २/२ र पूर्वगृहसचिव भक्तबहादुर कोइराला, सचिव मोदराज डोटेलले १/१ सुरक्षाकर्मी लिएका छन् । त्यसैगरी पूर्वगृहराज्यमन्त्रीहरू देवेन्द्रराज कँडेलले ३, रामकुमार चौधरी र रिजवान अन्सारीले २/२ सुरक्षाकर्मी लिएका छन् ।
पूर्वप्रधानमन्त्रीहरु
पुष्पकमल दाहाल : बा७च१०२९ नम्बरको गाडी, सशस्त्रबाट टाटा टेल्को गाडी, प्रहरीबाट ७९८८ नम्बरको बलेरो जिप, ३०० लिटर तेल, घर भाडा, बिजुलीका लागि मासिक ८० हजार रुपैयाँ सशस्त्र प्रहरी २३, नेपाल प्रहरी १० जना ।
माधवकुमार नेपाल : बा७च १०३० नम्बरको गाडी सशस्त्रबाट माज्दा जिप, ३०० लिटर तेल, चालक १, सशस्त्र १२ प्रहरी २ जना ।
शेरबहादुर देउवा : बा६च १०२५ र बा१झ ७५१४ नम्बरका दुई गाडी, मासिक ३०० लिटर तेल, दुई प्रहरी चालक, सशस्त्र २१, प्रहरी ३ जना ।
लोकेन्द्रबहादुर चन्द : बा२च ९१४५ नम्बरको गाडी, तेल २०० लिटर, सशस्त्र १२, प्रहरी ७ जना ।
सूर्यबहादुर थापा : बा२च१६०२ र बा१झ ७३६८ नम्बरका दुई गाडी, ३०० लिटर तेल, १४ सशस्त्र, प्रहरी २ जना ।
मरिचमान सिंह : प्रहरी २ जना ।
पूर्वगृहमन्त्रीहरू
केपी ओली : बा५च४७१८ नम्बरको गाडी, सशस्त्रबाट टाटा टेल्को पिकअप, प्रहरीबाट ८०८० नम्बरको गाडी, तेल ४५० लिटर, सशस्त्र १७, प्रहरी १० जना ।
भीम रावल : बा६च ५५५५ नम्बरको गाडी, सशस्त्रबाट टाटा टेल्को गाडी, २०० लिटर तेल, प्रहरी सवारी चालक १, सशस्त्र १५, प्रहरी ६ जना ।
रामचन्द्र पौडेल : बा१झ८३२८ नम्बरको गाडी, २०० लिटर तेल, चालक १, सशस्त्र १० प्रहरी २ जना ।
बामदेव गौतम : बा६च ७८१ नम्बरको गाडी, सशस्त्रबाट माज्दा पिकअप, तेल २०० लिटर, सशस्त्र १४, प्रहरी २ जना ।
कृष्णप्रसाद सिटौला : बा३च २९९४ नम्बरको गाडी, मासिक २०० लिटर तेल, सशस्त्र १०, प्रहरी २, सवारी चालक १ जना ।
खुमबहादुर खड्का : बा१झ ८२२७ नम्बरको गाडी, मासिक १०० लिटर तेल, प्रहरी सवारी चालक १, सशस्त्र ९ र प्रहरी २ जना ।
पूर्णबहादुर खड्का : बा५च ७३०४ नम्बरको गाडी, तेल २०० लिटर, सशस्त्र १२, प्रहरी २ जना । साथै गृहको २०५७ भदौ १४ को पत्रले शिक्षा मन्त्रालयबाट बा१झ ५१२४ नम्बरको जिप ।
गोविन्दराज जोशी : सशस्त्रबाट ७ र प्रहरीबाट २ जना ।
बुद्धिमान तामाङ : प्रहरी १ जना ।
निरन्जन थापा : प्रहरी २ जना ।
कमल थापा : प्रहरी ३ जना ।
दानबहादुर शाही : प्रहरी १ जना ।